หนึ่งปีมีให้กินครั้งเดียว ว่านเปราะหอม หรือชาวบ้านเรียกว่า “ว่านอูด” เดินเก็บกันในป่าเบญจพรรณ นำมาเป็นอาหาร ทั้งยำปลาทู ทอดมัน เมนูสลัดว่านเปราะหอมก็มี รสชาติอร่อยอย่างลงตัว เตรียมส่งเสริมเป็นอาหารท้องถิ่นเพื่อการท่องเที่ยว
อาหารพื้นบ้านมีมากมายหลากหลายเมนู ทั้งที่คุ้นชินเคยรับประทานกันอย่างแพร่หลาย และที่ไม่มักคุ้นก็มี อย่างเช่น เมนูว่านเปราะหอม หรือชาวบ้านเรียก ว่านอูด นายคมศร ศุระศรางค์ นายกเทศมนตรีเมืองหนองปลิง นางสาวสุชาดา อารีทม รองปลัดเทศบาลเมืองหนองปลิง นายทศพล เพิ่งสูงเนิน ผู้ใหญ่บ้าน พร้อมลูกบ้านหมู่ที่ 3 ตำบลหนองปลิง อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร เข้าป่าเบญจพรรณไปหาว่านเปราะหอมกำลังแทงยอดจากใต้ดิน นำมาทำเป็นเมนูอาหาร หนึ่งปีจะมีให้กินครั้งเดียว วันนี้ได้ทีโอกาสที่เหมาะกับช่วงฤดูว่านเปราะหอม จะออกเพียงปีละครั้ง
จะเห็นได้ว่า ว่านเปราะหอม ใบและดอกจะแทงขึ้นมาจากพื้นดิน อยู่ใต้ร่มไม้เป็นวงกว้าง ในส่วนที่จะนำไปทำเป็นเมนูวันนี้ จะเป็นยอดใบอ่อนพึ่งเริ่มแทงยอดขึ้นมา เพราะมีความกรอบ เหมาะกับการนำไปเป็นอาหาร หากยอดใบแก่เกินไปจะมีความเหนียวรสชาติไม่อร่อย จากนั้นใช้มือเด็ดหรือดึง ออกแรงเพียงเล็กน้อยง่ายๆเท่านั้น เมื่อได้ปริมาณที่ต้องการนำกลับมาเข้าครัวล้างน้ำให้สะอาด เมื่อเครื่องปรุงมีดเขียงพร้อม เริ่มซอยว่านเปราะหอมให้เป็นฝอย พร้อมสำหรับยำปลาทูว่านเปราะ เมื่อซอยเป็นชิ้นเล็กๆเป็นที่เรียบร้อยแล้ว นำน้ำแข็งมาใส่ให้คงสภาพสดอยู่ไว้สักพัก
จากนั้นเลาะก้างปลาทูออกให้เหลือแต่เนื้อปลา ซอยพริก ซอยหอม หั่นมะนาว หั่นตะไคร้ เคี่ยวน้ำตาลปี๊บให้พร้อม เริ่มปรุงเป็นเมนูแรกที่ชาวบ้านรีเควสเข้ามา โดยนายคมศร ศุระศรางค์ นายกเทศมนตรีเมืองหนองปลิง ให้เกียรติเป็นพ่อครัวลงมือปรุงเอง นำว่านเปราะหอมพระเอกของวันนี้ ใส่ถ้วยตามด้วยบีบมะนาว เครื่องปรุงเตรียมไว้ทุกอย่างคลุกเค้าให้เข้ากัน กลิ่นเครื่องปรุงหอมโชยมาแตะจมูกทำให้น้ำลายสอเลยทีเดียว
ความอร่อยไม่จบเพียงเท่านี้ เมนูที่ตามมา ทอดมันว่านเปราะหอม จะหั่นว่านเปราะหอมให้เป็นชิ้นเล็กๆพอดีคำ ผสมในเครื่องโขก หรือพริกแกงนั้นเอง ตามด้วยหมูสับผสมให้เข้ากัน ตั้งกระทะน้ำมันให้ร้อนพอประมาณ จากนั้นปั้นให้เป็นก้อนกลมๆ ใส่ลงไปในกระทะทอดให้เหลืองกรอบพอดี ตักขึ้นมาพักไว้สักพักก็รับประทานได้แล้ว
งานนี้ไม่รอช้า ข้าวสวยร้อนๆที่หุงรอไว้แล้ว ท้องแต่ละคนเริ่มร้อง งานนี้ต้องรีบไม่รอช้า เร่งลงมือทำเมนถัดไป ยำหมูว่านเปราะ วิธีการทำเหมือนกับยำใบมะกอกทุกอย่าง ใช้เครื่องปรุงส่วนผสมเหมือนกัน เพียงแต่เมนูนี้นำว่านเปราะมาใช้แทน ถือว่าเป็นอาหารพื้นบ้านรสชาติจัดจ้าน จะออกไปทางเผ็ด เค็มนิดๆมีรสเปรี้ยว เมื่อกินควบคู่กับข้าวสวยแล้วอร่อยเต็มคำ อาจจะต้องมีต่อข้าวสวยเพิ่มอีกหนึ่งทัพพีก็ไม่แปลก ตบท้ายด้วยเมนูสลัดว่านเปราะหอม ใส่แตงกวา ใส่ไข่ต้ม ลาดด้วยสลัดอร่อยเข้ากัน ตามแต่ละพื้นที่ประยุกต์รังสรรค์อาหารพื้นบ้านขึ้นมา ส่วนว่าเมนูว่านเปราะหอม จะหารับประทานได้เพียงตามฤดูกาล ชาวบ้านในท้องถิ่นบอกว่า จะพบมากในช่วงเดือนมิถุนายน-ถึงเดือนกรกฎาคม หนึ่งปีจะมีเพียงครั้งเดียว หากหารับประทานปีนี้ไม่ทัน ต้องอดใจรอไปถึงปีหน้า
ทั้งนี้ ว่านเปราะถือเป็นพืชสมุนไพรมีสรรพคุณทางยาด้วย จัดเป็นพืชล้มลุก มีลำต้นเป็นหัวอยู่ใต้ดิน เรียกว่า เหง้า เนื้อภายในสีเหลืองอ่อน มีสีเหลืองเข้ม หรือสีอื่นๆก็มี เหง้ามีกลิ่นหอมเฉพาะตัว ใบเป็นใบเดี่ยวแทงขึ้นจาก ใต้ดิน 2-3 ใบ แผ่ราบไปตามพื้นดินหรือวางตัวอยู่ในแนวราบกับพื้นดิน ตรงกลางระหว่างใบ ดอกที่สวยงาม นายทศพล เพิ่งสูงเนิน ผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ 3 เปิดเผยว่า ว่านเปราะหอม มีแค่ปีละครั้ง มีให้ทานในพื้นที่ในชุมชนของเรา ได้ความรู้ที่ส่งต่อกันมาจาก ปู่ย่า ตายาย สู่รุ่นพ่อรุ่นแม่ นำมาเป็นอาหารให้ทานตอนเด็กๆ จนเป็นอาหารพื้นถิ่นในพื้นที่ ตนเองและชาวบ้านได้ซึมซับการทำอาหารด้วยว่านเปราะหอม เมื่อเห็นว่าหนึ่งปีจะมีครั้งเดียวเลยพากันไปเก็บมาประกอบเป็นอาหาร
นายคมศร ศุระศรางค์ นายกเทศมนตรีเมืองหนองปลิง เปิดเผยว่า จากการลงพื้นที่ในตำบลหนองปลิง พบว่า มีพืชสมุนไพรชนิดหนึ่ง สามารถนำมาประกอบเป็นอาหารได้หลายอย่าง ทั้งกินสดจิ้มกับน้ำพริก ทำลาบ ทอดมัน ยำ ทำสลัด และเมนูอีกมากมาย เป็นพืชสมุนไพรช่วยลดในเรื่องของความดัน เป็นอาหารกรีนฟูดด้วย เหมาะสำหรับผู้บริโภคที่รักสุขภาพ จึงมีความคิดว่า ในเมื่อในชุมชนของเรามีผลิตภัณฑ์ของดีตามธรรมชาติ จะต่อยอดส่งเสริมเป็นอาหารท้องถิ่น ให้เป็นที่รู้จักของคนทั่วไป ซึ่งเหมาะกับการส่งเสริมการท่องเที่ยวของเทศบาลตำบลหนองปลิง
